چای نام یک نوشیدنی معطر است که معمولاً با ریختن آب داغ یا در حال جوش بر روی برگ‌های عمل آورده شده گیاه «کاملیا سیننسیس»، که گیاهی همیشه سبز و بومی آسیای شرقی است به دست می‌آید. این نوشیدنی پس از آب، پرمصرف‌ترین نوشیدنی جهان است.
نام این گیاه در گویش چینی جنوبی چای و در گویش چینی شمالی به صورت تِی تلفظ می‌شد و هردو تلفظی از یک حرف چینی یگانه در چین قدیم هستند. مردم اروپای غربی نام این گیاه را از چینیان شمالی و مردم خاورمیانه و شمال آفریقا نام آن را از چینیان جنوبی آموختند.

نوشیدنی چای با دم کردن برگها، جوانه‌ها یا شاخه‌های فرآوری شده بوته چای گونه کاملیا سیننسیس به مدت چند دقیقه درآب داغ(نزدیک درجه جوش)درست می‌شود. فرآوری آن می‌تواند شامل اکسیداسیون، حرارت دهی، خشکسازی و افزودن گیاهان، گلها، چاشنی‌ها و میوه‌های دیگر به آن باشد.

چای یک منبع طبیعی از کافئین و آنتی‌اکسیدان‌ها است، اما تقریباً بدون چربی، کربوهیدرات‌ها، یا پروتئین آن، دارای طعمی مطلوب است که کمی تلخ و گس می‌باشد.

چای، نوشیدنی محبوب در ایران است؛ و بیشتر مردم همه روزه آن را مصرف می‌کنند.ایرانیان چای را درمان خستگی نیز میدانند

امروزه مصرف چای، یکی از اجزای جدایی ناپذیر زندگی عادی مردم در ایران است. اما سابقه مصرف چای در ایران، کمتر از دو سده است. با این حال، برخی معتقدند که پیشینهٔ مصرف چای در ایران به سده دوم میلادی می‌رسد و برخی از جهانگردان از چایخانه‌هایی سخن گفته‌اند که بزرگان و توانگران در آن جا جمع می‌شدند و چای می‌نوشیدند.

مشخص نیست ایرانیان چه زمانی اولین بار با این نوشیدنی آشنا شدند. ابوریحان بیرونی در کتاب الصیدنه اش که در نیمهٔ اول سده پنجم نوشته شده، جزئیاتی در خصوص گیاه چای و استفاده از آن به عنوان نوشیدنی در تبت و چین آورده‌است. ظاهراً عادت چای نوشی تا سده هفتم هجری به غرب آسیا نرسیده و ممکن است مغول‌ها در اشاعهٔ آن تأثیر داشته باشند. امیرکبیر، ممکن است نقشی در ترویج چای در ایران داشته باشد؛ او از دولت فرانسه دو دست ظروف چای خوری، شامل سماور نقره‌ای، و یک عدد دیگر را از تاجری روس دریافت کرد. امیر کبیر انحصار سماورسازی با یارانهٔ دولتی را به استادکاری در اصفهان اعطا کرد.

کشت چای در ایران، از سال ۱۳۱۴ هجری قمری آغاز شد. در این سال، یکی از رجال آن دوره به نام محمد میرزا کاشف السلطنه که به عنوان ژنرال کنسول ایران در هند مأمور به خدمت بود، توانست در بازگشت به ایران، چند بته چای را با زحمت فراوان وارد ایران کند. وی با توجه به مطالعاتی که بر روی انواع چای و نحوه کشت آن‌ها نموده بود، شهر لاهیجان را به دلیل وجود هوای مناسب برای کشت چای انتخاب کرد. این شهر امروز به عنوان مرکز کشت چای در ایران درآمده‌است و انواع مختلف چای مانند چای ایرانی عطر گیلان در آنجا تولید می شود. مقبرهٔ کاشف‌السلطنه در لاهیجان امروز به صورت گنجینهٔ تاریخ چای ایران در لاهیجان درآمده‌است.

سهم ایران ۴ تا ۵/۴ درصد از مصرف کل چای جهان است.

چای نام یک نوشیدنی معطر است که معمولاً با ریختن آب داغ یا در حال جوش بر روی برگ‌های عمل آورده شده گیاه «کاملیا سیننسیس»، که گیاهی همیشه سبز و بومی آسیای شرقی است به دست می‌آید. این نوشیدنی پس از آب، پرمصرف‌ترین نوشیدنی جهان است.
نام این گیاه در گویش چینی جنوبی چای و در گویش چینی شمالی به صورت تِی تلفظ می‌شد و هردو تلفظی از یک حرف چینی یگانه در چین قدیم هستند. مردم اروپای غربی نام این گیاه را از چینیان شمالی و مردم خاورمیانه و شمال آفریقا نام آن را از چینیان جنوبی آموختند.

نوشیدنی چای با دم کردن برگها، جوانه‌ها یا شاخه‌های فرآوری شده بوته چای گونه کاملیا سیننسیس به مدت چند دقیقه درآب داغ(نزدیک درجه جوش)درست می‌شود. فرآوری آن می‌تواند شامل اکسیداسیون، حرارت دهی، خشکسازی و افزودن گیاهان، گلها، چاشنی‌ها و میوه‌های دیگر به آن باشد.

چای یک منبع طبیعی از کافئین و آنتی‌اکسیدان‌ها است، اما تقریباً بدون چربی، کربوهیدرات‌ها، یا پروتئین آن، دارای طعمی مطلوب است که کمی تلخ و گس می‌باشد.

چای، نوشیدنی محبوب در ایران است؛ و بیشتر مردم همه روزه آن را مصرف می‌کنند.ایرانیان چای را درمان خستگی نیز میدانند

امروزه مصرف چای، یکی از اجزای جدایی ناپذیر زندگی عادی مردم در ایران است. اما سابقه مصرف چای در ایران، کمتر از دو سده است. با این حال، برخی معتقدند که پیشینهٔ مصرف چای در ایران به سده دوم میلادی می‌رسد و برخی از جهانگردان از چایخانه‌هایی سخن گفته‌اند که بزرگان و توانگران در آن جا جمع می‌شدند و چای می‌نوشیدند.

مشخص نیست ایرانیان چه زمانی اولین بار با این نوشیدنی آشنا شدند. ابوریحان بیرونی در کتاب الصیدنه اش که در نیمهٔ اول سده پنجم نوشته شده، جزئیاتی در خصوص گیاه چای و استفاده از آن به عنوان نوشیدنی در تبت و چین آورده‌است. ظاهراً عادت چای نوشی تا سده هفتم هجری به غرب آسیا نرسیده و ممکن است مغول‌ها در اشاعهٔ آن تأثیر داشته باشند. امیرکبیر، ممکن است نقشی در ترویج چای در ایران داشته باشد؛ او از دولت فرانسه دو دست ظروف چای خوری، شامل سماور نقره‌ای، و یک عدد دیگر را از تاجری روس دریافت کرد. امیر کبیر انحصار سماورسازی با یارانهٔ دولتی را به استادکاری در اصفهان اعطا کرد.

کشت چای در ایران، از سال ۱۳۱۴ هجری قمری آغاز شد. در این سال، یکی از رجال آن دوره به نام محمد میرزا کاشف السلطنه که به عنوان ژنرال کنسول ایران در هند مأمور به خدمت بود، توانست در بازگشت به ایران، چند بته چای را با زحمت فراوان وارد ایران کند. وی با توجه به مطالعاتی که بر روی انواع چای و نحوه کشت آن‌ها نموده بود، شهر لاهیجان را به دلیل وجود هوای مناسب برای کشت چای انتخاب کرد. این شهر امروز به عنوان مرکز کشت چای در ایران درآمده‌است و انواع مختلف چای مانند چای ایرانی عطر گیلان در آنجا تولید می شود. مقبرهٔ کاشف‌السلطنه در لاهیجان امروز به صورت گنجینهٔ تاریخ چای ایران در لاهیجان درآمده‌است.

سهم ایران ۴ تا ۵/۴ درصد از مصرف کل چای جهان است.

ماهیجزجداییناپذیرازسفرههایمردمانیاستکهدرکناردریازندگیمیکنند. درگیلانماهیدودیدرکنارپختوسروماهیبهروشهایمختلفازجملهمحبوبترینغذاهاست. حدود١٠«دودخانه» درگیلانوجوددارد. یکیازمعدودافرادباقیماندهدرزمینهدودیکردنماهیآقايعلینقیترابینیاصاحب«دودخانهشمال» درموبندانلنگروداست. آقايترابیگفتکهدودیکردنماهیراازپدروقبلترازآنازپدربزرگخودیادگرفتهوحدودنیمقرناستکهمشغولاینکاراست. بهگفتهاوفراینددودیکردنماهیبرایهریکازانواعماهیمتفاوتاستمثلاًبرایدودیشدنماهیکفالبهحدوداً١١روززماننیازاست،ماهیسفیدباخاویارتقریباً١٧یا١٨روزوماهیپرورشیبهزمانیحدود٢٠روزهنیازدارد. امامراحلتهیهاینچاشنی محبوبشمالیهاچگونهاست؟آقايترابیتوضیحداد: ابتداماهیهایصیدشدهازدریایاماهیهایپرورشیراازجعبههاخالیمیکنند. شکمماهیهاتخلیهوشستشومیشود. بعدازآنبهمدت٩تا١٠روز  درحوضچههایآبنمکقرارمیگیرندتانمکرابهخوردشانبرود. درمرحلهبعدیتوسطخانومهایکارگراصطلاحاًفیلمیشوندیعنیساقههایباقیماندهازبرنجراکهقبلاًانبارکردهبودند،درداخلدهانماهیفروورویچوبآویزانمیکنندودوبارهدرحوضچهآبخالیشستشومیشوندبعدازشستشوبررویخارکقرارمیگیرند. بعدازیکساعتکهماهیهابررویخارکماندوآبرویماهیهاتخلیهوتقریباًخشکشد،برایگذاشتندردودخانهآمادهمیشوند. ماهیها٨شبانهروزدردودخانهمیمانندوهردویاسهساعتآتشدودخانهتجدیدمیشود،برایبعضیازماهیهاآتشکمتراست. ارهخاکیکهبرایآتشدودخانهاستفادهمیشودازچوبدرختانجنگلیمثلتوسکااست. ماهیهابعدازخروجازدودخانهدرجعبههابستهبندیودرسردخانهانبارمیشوند. اینماهیهابهاستانهایشمالیکشور،اردبیلوبعضاًتوسطخانوادههاخریداریشدهوبهخارجازکشورارسالمیشود.